Thursday, June 23, 2011

[Invertebrate • 2009] ทากเปลือยไอ้เท่ง | Aiteng ater • insectivorous sea slug from Southern Thailand



Aiteng ater, Swennen & Buatip, 2009
ทากเปลือยไอ้เท่ง ทากเปลือยชนิด สกุล และวงศ์ใหม่จากป่าชายเลน ปากพนัง


Dr. C. Swennen ผู้เชี่ยวชาญทางทะเลจากประเทศเนเธอร์แลนด์ ซึ่งทำงานค้นคว้าวิจัยที่มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี มานับสิบปี และนายสมศักดิ์ บัวทิพย์ นักวิทยาศาสตร์ จากแผนกชีววิทยา ร่วมกับพิพิธภัณฑ์ประวัติธรรมชาติและเครือข่ายเรียนรู้ท้องถิ่น คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี ได้ค้นพบทากทะเล (slug) ชนิดใหม่ของโลก อยู่ในไฟลัม Mollusca ชั้น Gastropoda วงศ์(Family) Aitengidae ชื่อ Aiteng ater หรือ “ไอ้เท่ง” โดยพบในป่าชายเลนที่เป็นดินโคลน ซึ่งถูกปกคลุมด้วยต้นโกงกาง แสมทะเล ตาตุ่มทะเล และปรงทะเล เป็นต้น ในบริเวณที่เป็นร่องน้ำ รอยเท้ามีน้ำท่วมขัง รูปู แอ่งที่มีน้ำท่วมขัง และที่มีการทับถมของใบไม้และไม้ผุ และเป็นพื้นที่ที่ได้รับอิทธิพลจากน้ำขึ้น-น้ำลง สิ่งมีชีวิตชนิดนี้มีความสำคัญต่อห่วงโซ่อาหารในระบบนิเวศป่าชายเลนเหมือนกับสิ่งมีชีวิตชนิดอื่นๆ


ลักษณะภายนอกของ “ไอ้เท่ง” ที่สามารถสังเกตได้คือ มีขนาดประมาณ 6-17 มิลลิเมตร ลำตัวมีสีดำ สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ทั้งบนบก(โดยมีการขับเมือกหุ้มร่างกายเพื่อรักษาความชุ่มชื้น) และในน้ำ คล้ายกับสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำทั่วๆไป ซึ่งความพิเศษนี้พบได้น้อยมากกับชนิดของทากทะเลที่มีการค้นพบหรือมีการศึกษาอยู่แล้วในปัจจุบัน จากการทดสอบพบว่า อาหารที่มันกินคือ แมลงในระยะดักแด้ ขณะนี้ ได้มีการเก็บมาจากปากพนังไว้ที่แผนกชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมไป

สำหรับชื่อ Aiteng ater มีความหมายที่เกี่ยวข้องกับความเป็นท้องถิ่นภาคใต้ คือคำว่า Aiteng มาจากชื่อเรียกตัวหนังตะลุงของปักษ์ใต้ ชื่อ ไอ้เท่ง ซึ่งมีลักษณะตัวสีดำและมีลักษณะของตาที่คล้ายกับสิ่งมีชีวิตชนิดนี้ และ คำว่า ater มาจากภาษาลาติน หมายถึง สีดำ





Swennen, C.K. & S. Buatip. 2009. Aiteng ater, new genus, new species, an amphibious and insectivorous sea slug that is difficult to classify [Mollusca: Gastropoda: Opisthobranchia: Sacoglossa(?): Aitengidae, new family]. Raffles Bulletin of Zoology, 57: 495–500.: http://rmbr.nus.edu.sg/rbz/biblio/57/57rbz495-500.pdf